Płaskostopie to stan, w którym łuk stopy – czyli naturalne wygięcie między piętą a palcami – jest znacznie spłaszczony lub całkowicie zanika, co powoduje, że cała powierzchnia stopy przylega do podłoża. Ten problem dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych i może występować w różnej formie. Istnieją dwa główne rodzaje płaskostopia: płaskostopie podłużne, które dotyczy łuku wzdłuż stopy, oraz płaskostopie poprzeczne, związane z szerokością stopy w jej przedniej części.
Czym jest płaskostopie?
Płaskostopie to deformacja stopy, która polega na obniżeniu się jej wysklepienia lub jego zupełnym zaniku. Najczęściej występuje u dzieci, choć bywa diagnozowane również u dorosłych. Koniecznie trzeba je leczyć, ponieważ skutki płaskostopia mogą wpływać na cały układ ruchu. W przypadku płaskostopia, stopy przylegają do podłoża całą swoją powierzchnią, co może prowadzić do licznych problemów zdrowotnych, w tym dolegliwości bólowych w obrębie stóp, kolan i bioder.
Przyczyny płaskostopia
Jedną z najczęstszych przyczyn płaskostopia jest osłabienie struktur mięśniowych i więzadeł stopy, które prowadzą do obniżenia łuku przyśrodkowego stopy. To może być spowodowane wieloma czynnikami, w tym niewłaściwie dobranym obuwiem, częstym chodzeniem po twardym podłożu, lub niewłaściwą postawą. Warto zaznaczyć, że nieleczone płaskostopie, zarówno podłużne, jak i poprzeczne, może prowadzić do poważniejszych deformacji, w tym koślawości stóp i problemów z kolanami.
Niektórzy ludzie mogą odziedziczyć genetyczne predyspozycje do płaskostopia, a u innych przyczyny mogą wynikać z nadmiernego obciążenia stopy lub osłabienia ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego. Przypadki płaskostopia podłużnego mogą wynikać także z problemów z więzadłami lub kościami śródstopia, co prowadzi do deformacji.
Płaskostopie może być spowodowane przez różne czynniki, takie jak niewydolność ścięgna mięśnia piszczelowego tylnego, hipermobilność w stawach, wadliwe ustawienie stopy, choroby związane z układem mięśniowo-szkieletowym. Do najczęstszych przyczyn płaskostopia należą czynniki genetyczne, ponieważ prawdopodobieństwo jego wystąpienia jest tym wyższe, im częściej platfus występuje już u kogoś w rodzinie. Inne przyczyny to nadmierne obciążenie stóp, niewłaściwe obuwie oraz osłabienie siły mięśniowej stopy.
Rozpoznanie płaskostopia
Najczęstszym objawem płaskostopia jest nierównomierny rozkład masy ciała oraz dolegliwości bólowe w obrębie stóp. Ból pojawia się często na zewnętrznych krawędziach stopy, a także w stawach kolanowych i biodrowych. Można także zauważyć rogowacenie podeszwowej części śródstopia i nierównomierne zużycie obuwia, szczególnie po wewnętrznej stronie buta.
W przypadku dzieci płaskostopie może być trudniejsze do zauważenia, gdyż stopa dziecka jeszcze się rozwija. Niemniej jednak, regularne badania stopy i kontrola u ortopedy mogą pomóc w rozpoznaniu problemu we wczesnym stadium. Rozpoznanie płaskostopia można przeprowadzić za pomocą specjalistycznego urządzenia nazwanego podoskopem, które pozwala na statyczne badanie stóp poprzez ocenę ich wad metodą odbicia lustrzanego.
Rodzaje płaskostopia i ich objawy
Płaskostopie podłużne występuje, gdy obniżony jest łuk wzdłużny stopy. Często zauważa się, że stopa przy pełnym obciążeniu podłoża całą swoją powierzchnią. Płaskostopie poprzeczne dotyczy obniżenia łuku poprzecznego w przedniej części stopy, co powoduje, że struktura stopy rozszerza się na boki.
Stopa płasko koślawa to szczególny typ deformacji, który charakteryzuje się pochyleniem stopy na bok, co powoduje ból stawów kolanowych oraz problemy z prawidłowym ustawieniem stopy. Stopy płasko koślawe mogą powodować objawy bólowe i wymagają specjalistycznej opieki, takiej jak fizjoterapia oraz zmiany w obuwiu.
Skutki niepodjęcia leczenia płaskostopia
Nieleczone płaskostopie może prowadzić do licznych komplikacji. Osoby z płaskostopiem często cierpią na zapalenie rozcięgna podeszwowego i borykają się z problemami takimi jak: obrzęki stóp, skurcze stóp, oraz ból stóp. W skrajnych przypadkach może dojść do deformacji stóp i trwałego odkształcenia struktury kostnej. Obniżenie łuku przyśrodkowego stopy jest kluczowym objawem płaskostopia podłużnego, które prowadzi do utraty właściwości amortyzacyjnych stopy oraz negatywnie wpływa na cały układ ruchu.
Nieleczone płaskostopie podłużne może także prowadzić do poszerzenia przodostopia, co wpływa na zmianę równowagi ciała i wywołuje dodatkowe napięcia w stawach kolanowych oraz biodrach.
Jak leczyć płaskostopie?
Leczenie płaskostopia zależy od stopnia deformacji oraz rodzaju. Istnieje wiele metod, które pomagają w przywróceniu prawidłowego układu stopy. Jednym z najważniejszych kroków jest regularna rehabilitacja płaskostopia poprzecznego i podłużnego oraz wykonywanie specjalistycznych ćwiczeń.
Ćwiczenia na płaskostopie mogą obejmować:
-
Wzmacnianie mięśni łuku stopy - proste ćwiczenia, takie jak podnoszenie palców lub turlanie piłki pod stopą, mogą pomóc w formowaniu łuku stopy.
-
Rozciąganie mięśni i ścięgien - rozciąganie mięśnia piszczelowego tylnego oraz ścięgna Achillesa wspiera zdrowy kształt stopy.
-
Praca nad koordynacją ruchową - ćwiczenia równowagi poprawiają stabilność stóp i ich zdolność do przyjmowania obciążenia.
Dodatkowo pomocne mogą być buty wspierające łuk stopy oraz wkładki ortopedyczne, które zapewniają odpowiednie wsparcie i pomagają utrzymać naturalny łuk stopy.
Rehabilitacja i opieka nad płaskostopiem
Rehabilitacja płaskostopia wymaga regularnej pracy oraz stosowania odpowiednich narzędzi, takich jak taśmy elastyczne czy piłeczki rehabilitacyjne. Profesjonalna terapia często obejmuje także ocenę wad stóp i dobór odpowiednich ćwiczeń wzmacniających. W trudniejszych przypadkach lekarz może zalecić niesteroidowe leki przeciwzapalne w celu zmniejszenia bólu i zapalenia.
Badanie wydolności mięśni i ocena struktury stopy pozwalają na skuteczne dopasowanie rehabilitacji do indywidualnych potrzeb pacjenta. Regularne wizyty kontrolne pomagają monitorować postępy oraz dostosować ćwiczenia do osiągniętych rezultatów.
Wybór odpowiedniego obuwia
Niewłaściwie dobrane obuwie jest jednym z głównych czynników powodujących płaskostopie. Osoby, które mają problemy z płaskostopiem, powinny unikać butów na wysokim obcasie oraz obuwia o zbyt miękkiej podeszwie. Warto wybrać buty, które zapewniają stabilne podparcie oraz amortyzację na poziomie piątej kości śródstopia i łuku podłużnego stopy. Obuwie wspierające naturalną strukturę stopy zapobiega rozwojowi deformacji i przyczynia się do równomiernego rozkładu masy ciała.
Płaskostopie to problem, który można kontrolować i leczyć dzięki odpowiedniej profilaktyce, ćwiczeniom oraz noszeniu dobrze dopasowanego obuwia. Dbałość o zdrowie stóp odgrywa kluczową rolę w zachowaniu ich funkcji na dłużej i zapobieganiu bólowym objawom, które często towarzyszą tej deformacji.
Ćwiczenia na płaskostopie
Ćwiczenia na płaskostopie są bardzo ważnym elementem procesu usprawniania, bez aktywnej pracy stopami nie jesteśmy w stanie efektywnie wpłynąć na przywrócenie warunków fizjologicznych tej części narządu ruchu. Ćwiczenia na płaskostopie polegają na nauce obciążania trzech charakterystycznych punktów w stopie – pod dużym palcem, pod małym palcem oraz piętą. Przykładem takich ćwiczeń na płaskostopie mogą być wspięcia na palce z uciskaniem piłeczki między piętami, mobilizacja palców, korektywne ustawienie stopy. Regularne wykonywanie tych ćwiczeń może pomóc w wzmocnieniu mięśni łuku stopy i poprawie jej stabilności.
Wpływ ćwiczeń na zdrowie stóp
Ćwiczenia na płaskostopie mogą pomóc w poprawie zdrowia stóp, zmniejszeniu dolegliwości bólowych, poprawie ruchomości i mobilności stóp. Regularne ćwiczenia mogą również zapobiegać powikłaniom płaskostopia, takim jak rogowacenie podeszwowej części śródstopia. Dzięki ćwiczeniom, stopy stają się silniejsze i bardziej elastyczne, co pozwala na lepsze rozłożenie ciężaru ciała i zmniejszenie napięć w stawach.
Płaskostopie, a kości śródstopia
Płaskostopie może wpływać na kości śródstopia, powodując ich deformację i ból. Ćwiczenia na płaskostopie mogą pomóc w poprawie ustawienia kości śródstopia i zmniejszeniu dolegliwości bólowych. Regularne wzmacnianie mięśni stopy i rozciąganie ścięgien może przyczynić się do lepszego wsparcia dla kości śródstopia, co z kolei pomaga w utrzymaniu prawidłowej struktury stopy i zapobiega dalszym deformacjom.
https://ortoneo.pl/plaskostopie-poprzeczne
https://ortoneo.pl/plaskostopie-podluzne
